KRIJGSMACHT EN SAMENLEVING
Elke burger komt zo nu en dan in aanraking met het leger of militairen. In Den Haag tijdens de veteranendag bijvoorbeeld, of als de dijken op springen staan en soldaten met zandzakken te hulp schieten. Maar ook in het parlement wanneer er gediscussieerd wordt over aanschaf van de JSF of de oorlogsmisdaden in Srebrenica. Ook hier nemen films en installatie de bezoeker mee door de tijd; van dodenherdenking tot dienstplicht en anti-kernwapendemonstratie.
Zolang als het leger bestaat, worden er dingen uitgevonden. Niet om burgers te helpen, maar om de tegenstander zo efficiënt mogelijk te verslaan. Een aantal uitvindingen echter is onbedoeld in het doorsnee huishouden terecht gekomen. Conservenblik of magnetron, de bijvangst van de oorlogsindustrie.
Investeringen in de krijgsmacht leiden vaak tot ophef en protest. Het nut is niet iedereen even duidelijk, zeker als een oorlog ver weg lijkt. Woningen of straaljagers, een moderne vloot of ouderenzorg? Politici maken de afweging, maar instemming of ongenoegen zijn voelbaar door de hele maatschappij.
Veteranen bestaan al zolang er een leger is, veteranendag is daarentegen een vrij nieuw fenomeen. Lang hebben soldaten die terugkeerden van welke strijd dan ook, zich ondergewaardeerd en onbegrepen gevoeld.
Overstromingen, dijkdoorbraken, kruiend ijs. Als Nederland het water niet meer in bedwang kan houden schieten de militairen te hulp of het nou 1920, 1953 of 1995 is.
Op de Dam staat het Nederlands monument voor de na de Tweede Wereldoorlog herwonnen vrijheid. Sindsdien leenden uiteenlopende groeperingen de plek voor hun eigen interpretatie van het begrip ‘Vrijheid’. Vòòr love & peace, vòòr het gezag, tegen de NAVO, tegen de Russen of tegen het langharig werkschuw tuig.
Begin jaren ’80 staan demonstranten aan de hekken van vliegbasis Woensdrecht. Reden is het voornemen van het kabinet van Agt om er 48 op Rusland gerichte kernraketten te plaatsen. De acties verbreden zich tot de grootste demonstraties ooit in ons land gehouden.