BIESBOSCH MUSEUM EILAND
Diep in de Dordtse Biesbosch ligt het Museum Eiland, het traditionele museum is begin 2015 in een nieuw jasje gestoken. De tentoonstelling begint bij het ontstaan van de Biesbosch met de Sint Elisabethvloed in 1421 en eindigt bij de meest recente ingreep door Rijks Waterstaat aan het gebied: het ontpolderen van de Noordwaard.
De Aanpak maakte vijf portretten van beroepen in de Biesbosch. Visser Ruub Klop herinnert zich als de dag van gister dan de Haringvliet sluizen dicht gingen, en daarmee de eb en vloed nagenoeg uit de Biesbosch verdween: het was een rare gewaarwording, het water kwam niet meer. Behalve een veranderend natuurgebied moet Klop ook zijn werkwijze aanpassen vanwege de voortdurend veranderende regels.
Rietsnijder Jan de Koning ging als kleine jongen al mee met zijn vader de grienden in. Nu, op tachtig jarige leeftijd snijdt hij nog altijd riet. Het is lichamelijk zwaar werk maar de Koning vindt het nog elke dag prachtig, zo tussen de vogels en reeën in de Biesbosch. Om het vol te houden eet hij minstens 20 boterhammen per dag: ’s morgens at je 5 boterhammen, om 9 uur had je al een beef en at je 7 boterhammen.
Kees van der Stelt was vroeger griendwerker. Met het verdwijnen van de grienden verdween ook zijn beroep nagenoeg uit de Biesbosch. Hij verteld over zijn jeugd en over zijn werk: als je heel de week na school gewerkt had, dan had je zo’n 1,50 bij elkaar. En dat ging weer naar moeders he.
Jan Saarloos is boer en woont en werkt op de Vischplaat, een polder die vroeger een aantal keer per jaar met hoog water volliep. Twee, drie keer per jaar kwam het water in de boerderij. Dan gingen de sokjes uit en gingen we pootje baden voor de kolenkachel. Jan is een van de weinige, zo niet de enige boer in Nederland die zijn melk naar het vasteland moet varen.
Thomas van der Es werkt voor Staatsbosbeheer en is een zeer moderne boswachter. Het ene moment tuurt hij door zijn verrekijker naar fouragerende lepelaars, vlak daarna staart hij naar het schermpje van zijn smartphone om zijn waarneming via Twitter met ruim 4000 volgers te delen. Zijn beroep gaat tegenwoordig veel verder dan alleen de natuur beschermen en onderhouden: soms moet je kiezen voor de B van beschermen en de andere keer voor de B van beleven.
Ook draait er in het museum een video installatie van ruim 6 meter breed. Via een collage van een rijke schat aan archiefmateriaal laat de film zien hoe Nederland sinds 1900 met (de dreiging van) het water om gaat. Als werkgelegenheidsproject wordt de Biesbosch in 1920 ingepolderd. Overstromingen zijn aan de orde van de dag en boezemen geen angst in: de bakken brengt zijn brood met de boot door de straten in plaats van op de fiets. Hoe meer huizen en bedrijven hun plek langs de rivier vinden, des te hoger worden de dijken en stijgt ook de angst voor het water. Tegen die dijkverhogingen protesteren in de jaren ’80 dijkbewoners, maar als begin jaren ’90 grote evacuaties zijn omdat het bijna mis gaat, worden de dijken versneld hoger en rechter gemaakt. De 40 minuten durende installatie eindigt echter met het afbreken van die zelfde dijken. Na 100 jaar waterbeheer zijn we terug bij af en beseft ook Rijks Waterstaat dat je, net als vroeger, het water beter zijn gang kan laten gaan in plaats van het proberen te bedwingen.
– klik op de afbeelding voor een vergroting –
